ಹೆಸರು : ಶ್ರೀ ಭಾಗಣ್ಣದಾಸರು
ಅಂಕಿತ : ಗೋಪಾಲವಿಠ್ಠಲ
ಉಪದೇಶ ಗುರುಗಳು : ಶ್ರೀ ವಿಜಯರಾಯರು
ರಾಗ : ದರ್ಬಾರ್
ತಾಳ : ಆಟ
ರಾಮದೂತನ ಪಾದ
ತಾಮರಸವ ಕಂಡ ।
ಆ ಮನುಜನೆ ಧನ್ಯನು ।। ಪಲ್ಲವಿ ।।
ಶ್ರೀಮನೋಹರನಂಘ್ರಿ ಭಜಕ ।
ಸ್ತೋಮ ಕುಮುದಕೆ
ಸೋಮ ನೆನಿಸುವ ।
ಭೂಮಿಯೋಳು ಯದುಗಿರಿಯ
ಸೀಮೆಯ ।
ಕಾಮವರದೊಳು
ಪ್ರೇಮದಿಂದಿಹ ।। ಅ. ಪ ।।
ಕೋತಿ ರೂಪದಿ ರಘು-
ನಾಥನಾಜ್ಞೆಯ ತಾಳಿ ।
ಪಥೋಧಿಯ ಲಂಘಿಸಿ ।
ಖ್ಯಾತ ಲಂಕೆಯ -
ಪೊಕ್ಕು ಶೋಧಿಸಿ ।।
ಮಾತೆಯನು ಕಂಡೆ-
ರಗಿ ದಶಮುಖ ।
ಪೋತ ಖಳಕುಲವಾತ್ರ
ಘಾತಿಸಿ ।
ಸೀತೆ ವಾರ್ತೆಯ
ನಾಥಗರುಹಿದ ।। ಚರಣ ।।
ಪಾಂಡುಸುತನೆ ಪ್ರ-
ಚಂಡ ಗದೆಯನು । ದೋ ।
ರ್ದಂಡದಿ ಧರಿಸುತಲಿ ।
ಮಂಡಲದೊಳು
ಭಂಡ ಕೌರವ ।।
ಚಂಡ ರಿಪುಗಳ
ಖಂಡಿಸಿ ಶಿರ ।
ಚಂಡನಾಡಿ ಸತಿಗೆ -
ಕರುಳಿನ ।
ದಂಡೆ ಮುಡಿಸಿದು-
ದ್ಧಂಡ ವಿಕ್ರಮ ।। ಚರಣ ।।
ಧಾರುಣಿಯೊಳು ದ್ವಿಜ
ನಾರಿ ಗರ್ಭದಿ ಬಂದು ।
ಮೂರೊಂದಾಶ್ರಮ
ಧರಿಸಿ ।
ಧೀರ ನೀನೇ-
ಳಧಿಕ ತ್ರಿದಶ ।।
ಸಾರ ಗ್ರಂಥಗಳ್
ವಿರಚಿಸುತ ಮಹಾ ।
ಶೂರ ಶ್ರೀ ಗೋಪಾಲ-
ವಿಠ್ಠಲನ ।
ಚಾರು ಚರಣಕೆ ಅರ್ಪಿಸಿದ ಗುರು ।। ಚರಣ ।।
ವಿವರಣೆ :
ರಾಮದೂತನ = ಹನುಮಂತನ
ಪಾದ ತಾಮರಸವ = ಚರಣ ಕಮಲಗಳನ್ನು
ಶ್ರೀ ಮನೋಹರ = ಶ್ರೀ ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮೀದೇವಿಯ ಮನೋಹರನಾದ ಶ್ರೀ ಹರಿಯ
" ಅಂಘ್ರಿ ಭಜಕ ಸ್ತೋಮ ಕುಮುದಕೆ "
ಚರಣಗಳನ್ನು ಭಜಿಸುತ್ತಿರುವ ಭಗವದ್ಭಕ್ತರ ಸಮೂಹವೆಂಬ ಕೆನ್ನೈದಿಲೆಗೆ
ಸೋಮ ನೆನಿಸುವ = ಚಂದ್ರ ಸದೃಶರಾಗಿರುವ
" ಯದುಗಿರಿಯ ಸೀಮೆಯ ಕಾಮವರದೊಳು "
ಆದವಾನಿ ಹತ್ತಿರದ ಕಾಮವರ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ
ಪ್ರೇಮದಿಂದಿಹ = ಆನಂದದಲಿ ವಿರಾಜಮಾನರಾಗಿದ್ದಾರೆ ಶ್ರೀ ಮುಖ್ಯಪ್ರಾಣದೇವರು.
ಆದವಾನಿಗೆ ಮತ್ತು ಹರಿದಾಸರಿಗೆ ಅವೀನಾಭವ ಸಂಬಂಧವಿದೆ.
ಶ್ರೀ ವಿಜಯರಾಯರಿಂದ " ವೇಣುಗೋಪಾಲ ವಿಠ್ಠಲ " ಅಂಕಿತ ಶ್ರೀ ಪಂಗನಾಮದ ತಿಮ್ಮಣ್ಣ ದಾಸರು ಶ್ರೀ ಗೋಪಾಲದಾಸರ ಆಪ್ತಮಿತ್ರರು.
ಶ್ರೀ ವೇಣುಗೋಪಾಲದಾಸರಿಗೆ ಅಪಮೃತ್ಯು ಸಂಭವಿಸಿದಾಗ ಶ್ರೀ ವಿಜಯರಾಯರ ಆಜ್ಞೆಯಂತೆ ಶ್ರೀ ಹರಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿ ಪ್ರಾಣ ಸಖರಾದ ಶ್ರೀ ಪಂಗನಾಮದ ತಿಮ್ಮಣ್ಣದಾಸರ ಅಪಮೃತ್ಯುವನ್ನು ಶ್ರೀ ವಿಜಯರಾಯರು ( 2 ಸುಳಾದಿಗಳನ್ನು ) ಮತ್ತು ಶ್ರೀ ಗೋಪಾಲದಾಸರು...
ವೇಣು ಗೋಪಾಲ ವಿಠ್ಠಲ ದಾತಾ ಮಹಾ । ಪ್ರಭು ।ವೇ ನಾ ಬೇಡುವೆನು ವರವ ।ಪ್ರಾಣಿ ಈತಗೆ ಬಂದ ಹಾನಿ ಹಿಂದಕೆ ಮಾಡಿ ।ಕ್ಷೋಣಿಯಲಿ ನಿಲಿಸಿ ಸಲಹೋ ಸ್ವಾಮಿ ।।
ಎಂದು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿ ಶ್ರೀ ವೇಣುಗೋಪಾಲದಾಸರಿಗೆ ಬಂದ ಅಪಮೃತ್ಯುವನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಿದರು.
ಈ ವಿಷಯವನ್ನು ಶ್ರೀ ತಂದೆ ಗೋಪಾಲವಿಠ್ಠಲರು..
ಪ್ರಾಣ ಸಖಗಪಮೃತ್ಯುವೊದಗಿರೆ ।ವೇಣುಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣನಾ ।ನಾನಾ ಪರಿಯಲಿ ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿನ್ನು ।ಹಾನಿ ಹಿಂದಕೆ ಮಾಡ್ದನಾ ।।
ಈ ರೀತಿಯಾಗಿ ಆದವಾನಿಗೆ ಮತ್ತು ಶ್ರೀ ವಿಜಯರಾಯರಿಗೆ, ಶ್ರೀ ಗೋಪಾಲದಾಸರಿಗೆ ಸಂಬಂಧವಿದೆ )
ಪಾಥೋಥಿಯ ಲಂಘಿಸಿ = ಸಮುದ್ರವನ್ನು ಕಾಲುವೆಯಂತೆ ಹಾರಿ
ದಶ ಮುಖ ಪೋತ = ರಾವಣ ಪುತ್ರ ಅಕ್ಷ ಕುಮಾರನನ್ನು
ಖಳ ಕುಲ ವ್ರಾತ = ದೈತ್ಯ ಕುಲ ಸಮೂಹವನ್ನು
ಘಾತಿಸಿ = ಸಂಹರಿಸಿ, ಉಳಿದವರನ್ನು ಗಾಯ ಗೊಳಿಸಿ
ದೋರ್ದಂಡ = ಬಲಿಷ್ಠವಾದ ಭುಜದಲ್ಲಿ
ಭಂಡ = ಹಠವಾದಿಗಳೂ, ಮೂರ್ಖರೂ ಆದ
ಕೌರವ ಚಂಡ ರಿಪುಗಳ = ಪ್ರಚಂಡರಾದ ಕೌರವರೆಂಬ ಶತ್ರುಗಳ
ಖಂಡಿಸಿ = ಸಂಹರಿಸಿ
ಶಿರ ಚೆಂಡಾಡಿ = ಅವರ ಶಿರಗಳನ್ನು ಚೆಂಡಿನಂತೆ ಕಾಲಿನಿಂದ ಒದ್ದು
ಸತಿಗೆ = ದ್ರೌಪದಿಗೆ
" ಕರುಳಿನ ದಂಡೆ ಮುಡಿಸಿದ "
ದುಶ್ಯಾಸನನ ಉದರವನ್ನು ಬಗೆದು ಅವನ ಕರುಳಿನ ಮಾಲೆಯನ್ನು ದ್ರೌಪದಿಯ ಶಿರದಲ್ಲಿ ಮಾಲಾಕಾರವಾಗಿ ಮುಡಿಸಿದ.
ಉದ್ಧಂಡ ವಿಕ್ರಮ = ಅತ್ಯಂತ ಪರಾಕ್ರಮಶಾಲಿಗಳು ಶ್ರೀ ಭೀಮಸೇನದೇವರು
ಧಾರುಣಿಯೊಳು = ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ( ಪಜಕಾ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ )
" ದ್ವಿಜನಾರಿ ಗರ್ಭದಿ ಬಂದು "
ವಿಪ್ರೋತ್ತಮರಾದ ಶ್ರೀ ಮಧ್ಯಗೇಹಭಟ್ಟರ ಧರ್ಮಪತ್ನಿಯಾದ ಸಾಧ್ವೀ ವೇದವತಿಬಾಯಿಯವರ ಗರ್ಭಾಂಬುಧಿಯಲ್ಲಿ ಅವತರಿಸಿ
ಮೂರೊಂದಾಶ್ರಮ = ಯತ್ಯಾಶ್ರಮ
ಧೀರ = ಜ್ಞಾನ ಶ್ರೇಷ್ಠರು
ನೀ ಏಳಧಿಕ ತ್ರಿದಶ = 37 ಸಂಖ್ಯಾಕವಾದ ಸರ್ವಮೂಲ ಗ್ರಂಥಗಳನ್ನು ಮಹಾಶೂರ = ಅಪಾರ ಗುಣ ಸಂಪನ್ನರೂ, ಪರಾಕ್ರಮಿಗಳೂ ಆದ " ಶ್ರೀ ಗೋಪಾಲವಿಠ್ಠಲನ ಚಾರು ಚರಣಕೆ ಅರ್ಪಿಸುದ ಗುರು "
ಎನ್ನ ಬಿಂಬರೂಪಿಯಾದ ಶ್ರೀ ಗೋಪಾಲವಿಠ್ಠಲೋsಭಿನ್ನ ಶ್ರೀ ಹರಿಯ ಸುಂದರವಾದ ಪಾದಾರವಿಂದಗಳಿಗೆ ಅರ್ಪಿಸಿದವ ಆಚಾರ್ಯ ಮಧ್ವರು!!
ವಿಷೇಶ ಸೂಚನೆ :
ನಾನು ಕೂಡಾ ಆದೋನಿ ( ಆದವಾನಿ ) ಯ ಸೈನ್ಸ್ ಆರ್ಟ್ಸ್ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಪದವಿ ಮಾಡಿದ್ದೇನೆ.
ಆಚಾರ್ಯ ನಾಗರಾಜು ಹಾವೇರಿ
ಗುರು ವಿಜಯ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನ