ಪ್ರೆಸ್ ಕ್ಲಬ್ ಆಫ್ ಬೆಂಗಳೂರು ಮತ್ತು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಡಿಜಿಟಲ್ ಮೀಡಿಯಾ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್ ಸಹಯೋಗದಲ್ಲಿ ಪತ್ರಕರ್ತರಿಗೆ ನೇತ್ರ ತಪಾಸಣಾ ಶಿಬಿರ

ಮೋಕ್ಷಪ್ರದನಾದ ಶ್ರೀ ಮುಕುಂದ ರೂಪಿ ಶ್ರೀ ಹರಿಯಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಭಕ್ತಿಯೇ ಮುಕ್ತಿಗೆ ಕಾರಣ. ಶ್ರೀ ಮುಕುಂದನಲ್ಲಿ ಮಾಡುವ ಭಕ್ತಿಯಾದರೋ ವಿಶ್ವಗುರುಗಳೂ, ಜೀವೋತ್ತಮರೂ ಆದ ಶ್ರೀ ವಾಯುದೇವರಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಉತ್ಪಾದಿತವಾಗಿರಬೇಕು. ಹರಿಭಕ್ತಿಗೆ ಗುರುಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಜನ್ಯತ್ವವಾದರೋ...

ಗುರುದ್ವಾರಾ ಪ್ರಸಾದಕೃದಹಂ ।

ಯಸ್ಯ ದೇವೇಪರಾ ಭಕ್ತಿ-

ರ್ಯಥಾದೇವೇ ತಥಾ ಗುರೌ ।

ಅಗಮ್ಯತ್ವಾದ್ಧರಿಸ್ತಸ್ಮಿನ್ನಾ-

ವಿಷ್ಟೋಮುಕ್ತಿದೋ ಭವೇತ್ ।

ಇತ್ಯಾದಿ ಪ್ರಮಾಣಗಳಿಂದ ಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ. ಶ್ರೀ ಹರಿ ವಾಯು ಗುರುಗಳ ಪ್ರಮಾನುಗ್ರದಿಂದ ಅಂಥಾ ದೇವತೆಯನ್ನು ಸ್ತುತಿಸುವ ಚಿಕ್ಕ ಪ್ರಯತ್ನ ಇಲ್ಲಿದೆ.

ರಚನೆ : 

ಆಚಾರ್ಯ ನಾಗರಾಜು ಹಾವೇರಿ 

( ಬಾಲ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ) ...

ರಾಗ : ಹಂಸಾನಂದೀ    ತಾಳ : ಆದಿ

ವಾಯುನಂದನ ಹನುಮ 

ಭೀಮ ಮಧ್ವ ಗುರೋ ।

ವಾಯುಜಾತ ಮಧ್ವ ಮತ 

ಸಂಸ್ಥಾಪಕ ಗುರೋ ।। ಪಲ್ಲವಿ ।।

ಅಂಬುಜಾರಿಧರ ವಂದ್ಯನೇ ।

ಅಂಬುಜ ಸಂಭವ ನೀನಯ್ಯಾ ।। ಚರಣ ।।

ಅಂಚಿವಾಹನ ಮುಖ್ಯಪ್ರಾಣ ಸಲಹೋ ।

ಅಂಜನಾಸುತ ಹನುಮಯ್ಯಾ ।। ಚರಣ ।।

ಭಾವಿ ಅಜನೇ ಮಧ್ವ ಗುರುವೇ ।

ಭಾವಿಸಮೀರ ವಾದಿರಾಜ ಕರುಣಿಸೋ ।। ಚರಣ ।।

ಪ್ರಾಣಪ್ರಭ ಪ್ರಾಣದೇವ ।

ಪ್ರಾಣಸುತ ಪ್ರಾಜ್ಞ ಪ್ರಾಣ ।। ಚರಣ ।।

ಪ್ರಾಣ ಪಂಚಕ ರೂಪ ಹನುಮಾ ।

ಪ್ರಾಣ ವಾಯುಗಳೂ ನೀನೇನಯ್ಯಾ ।। ಚರಣ ।।

ವಾಯ್ವಾವೇಶಯುತ ಪ್ರಹ್ಲಾದರಾಯಾ ।

ವಾಯುನಂದನ ಭೀಮನ ಸೇವಿಪ ಬಾಹ್ಲೀಕರಾಯ ।। ಚರಣ ।।

ವ್ಯಾಸ ಮುನಿ ಪೂಜಿತ ಮಾರುತಿರಾಯಾ ।

ಶ್ರೀಶ ಮೂಲರಾಮಾರ್ಚಕ ರಾಘವೇಂದ್ರ ಪ್ರಿಯಾ ।। ಚರಣ ।।

" ಕೃತಿಯ ವಿಮರ್ಶೆ - ಅರ್ಥ ವಿವರಣೆ "

ವಾಯುನಂದನ = ವಾಯುಪುತ್ರ ( ಹನುಮ, ಭೀಮ, ಮಧ್ವ )

ವಾಯುಜಾತ = ಶ್ರೀ ವಾಯುದೇವರ ಅಂಶ

ಅಂಬುಜಾರಿ = ಚಂದ್ರ

ಅಂಬುಜಾರಿಧರ = ಶಿವ ( ಚಂದ್ರಶೇಖರ )

ಅಂಬುಜ = ಕಮಲ

ಅಂಬುಜಸಂಭವ = ಶ್ರೀ ಚತುರ್ಮುಖ ಬ್ರಹ್ಮದೇವರು

ಅಂಚಿ = ಹಂಸ

ಅಂಚಿ ವಾಹನ = ಹಂಸವಾಹನ

ಭಾವಿ ಅಜನೇ ಮಧ್ವ ಗುರುವೇ ।

ಭಾವಿಸಮೀರ ವಾದಿರಾಜ ಕರುಣಿಸೋ ।। ಚರಣ ।।

" ಹನುಮಾ "

" ಹನ " ಯೆಂದರೆ " ಜ್ಞಾನ ".

" ಹನುಮಾನ್ " ಯೆಂದರೆ ಸ್ವರೂಪ ಭೂತವಾದ ಅತಿಶಯವಾದ ಜ್ಞಾನ ಉಳ್ಳವರು.

ಶ್ರೀಮದಾಚಾರ್ಯರು ಬಲಿತ್ಥಾ ಸೂಕ್ತದ ಅರ್ಥ ವಿವರಣೆಯಲ್ಲಿ...

" ಹನ ಶಬ್ದೋ ಜ್ಞಾನವಾಚೀ ಹನೂಮಾನ್ ಮತಿ ಶಬ್ದಿತಃ " ಯೆಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.

" ತೈತ್ತಿರೀಯ " ದಲ್ಲಿ...

ನಮಸ್ತೇ ವಾಯೋ।

ತ್ವಮೇವ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ೦ ಬ್ರಹ್ಮಾಸೀ ।।

" ಮಹಾಭಾರತ ತಾತ್ಪರ್ಯ ನಿರ್ಣಯ ೨-೧೪೮ " ದಲ್ಲಿ....

ವಾಯುರ್ಹಿ ಬ್ರಹ್ಮತಾಮೇತಿ ತಸ್ಮಾದ್ ಬ್ರಹ್ಮೈವ ಸ ಶ್ರುತಃ ।

ನ ಬ್ರಹ್ಮ ಸದೃಶಃ ಕಶ್ಚಿಚ್ಛಿವಾದಿಷು ಕಥಂಚನ ।।

ಎಂದು ತೈತ್ತೀರೇಯೋಪನಿಷತ್ತು ಶ್ರೀ ಮುಖ್ಯಪ್ರಾಣದೇವರನ್ನು ಅನುಭವಗೋಚರರಾದ ಶ್ರೀ ಬ್ರಹ್ಮದೇವರೆಂದೇ ಪರಾಮರ್ಶಿಸಿದೆ.

ಭಾವಿಸಮೀರ ವಾದಿರಾಜ ಕರುಣಿಸೋ ।।

" ಪ್ರಮಾಣಗಳು "

" ಋಕ್ಸಂಹಿತಮ್ " ವಚನದಂತೆ...

ವಾದಿರಾಜಾಭಿದಂ ರೂಪಂ 

ದಶಪ್ರಮತಿ ಸಂಜ್ಞಿತಮ್ ।।

" ಬ್ರಹ್ಮ ವೈವಸ್ವತ ಪುರಾಣ "

ವ್ಯಾಸ ಸೇವಾರತೋ ನಿತ್ಯಂ 

ವಾದಿರಾಜ ಋಜುರ್ಯತಿಃ ।।

" ಮಹಾಭಾರತ ತಾತ್ಪರ್ಯ ನಿರ್ಣಯಃ "

ಬ್ರಹ್ಮಯೋಗ್ಯ ಋಜವೋ 

ನಾಮ ದೇವಾಃ ಪೃತಗ್ಗಣಾಃ ।

ತೈರೇವಾಪ್ಯಂ ತತ್ಪದಂ ತು 

ನೈವಾನ್ಯೈಃ ಸಾಧನೈರಪಿ ।।

" ಪದ್ಮ ಪುರಾಣ "

ತತ್ಪೂರ್ವಮಸ್ಯ ವಂಶೇ ತು 

ಋಜುಸ್ಥೋಹಿ ಸುರೇಶ್ವರಃ ।

ವಾದಿರಾಜಯತಿರ್ಭೂತ್ವಾ 

ಚೈತದ್ವಿಸ್ತಾರಯಿಶ್ಯತಿ ।।

" ಸ್ಕಾಂದ ಪುರಾಣ "

ಸಹೋರೂಪಸ್ಯ ದೇವಸ್ಯ 

ಲಾತವ್ಯಸ್ಯ ಬಲಾತ್ಮಕಮ್ ।

ರೂಪತ್ರಯಾವತಾರಯ 

ನಿಹಿತಂ ಹರಿಣಾ ಸ್ವಯಮ್ ।।

ಅಂಡಾದ್ಬಹಿಃ ಸ್ಥಿತಂ ಮೂಲಂ 

ಸತ್ಯಲೋಕಸ್ಥಿತಂ ಮಹತ್ ।

ಗೃಹೀತ್ವಾ ರುಕ್ಮಿಣೀಪತ್ರಂ 

ಕೃಷ್ಣಾ೦ತಿಕಮುಪಾಗತಮ್ ।

ವಾದಿರಾಜಭಿದು ಚೇತಿ 

ಮೂಲಭೇದ ವಿವರ್ಜಿತಮ್ ।।

" ವಾಮನ ಪುರಾಣ "

ವಾಯುಸ್ಥಾನ ಸಮಾರೋಪ 

ಯೋಗ್ಯೋಯಂ ಯತಿ ರೂಪವಾನ್ ।

ಆಕಲ್ಪಂ ಬ್ರಹ್ಮಣ ಕೃಷ್ಣಾ ಪ್ರಸಾದೈಕ ಭಾಜನಂ

ಕೃಷ್ಣಾರ್ಚಕೋ ಯತಿರ್ಭೂತ್ವಾ ವಾದಿರಾಜೋವದಿಷ್ಯತಿ ।।

ಪ್ರಾಣಪ್ರಭ = ಜೀವರ ಒಡೆಯ

ಪ್ರಾಣಸುತ = ಹನುಮ - ಭೀಮ - ಮಧ್ವರು

ಪ್ರಾಜ್ಞ = ಎಲ್ಲವನ್ನು ಬಲ್ಲವರು = ಸರ್ವಜ್ಞರು

ಪ್ರಾಣ = ಜೀವ / ವಾಯು

ಪ್ರಾಣ ಪಂಚಕ ರೂಪ = ಪ್ರಾಣ - ಅಪಾನ - ವ್ಯಾನ - ಉದಾನ - ಸಮಾನಗಳೆಂಬ ಐದು ರೂಪಗಳು

ಪ್ರಾಣ ವಾಯುಗಳು = ಪ್ರಾಣ - ಅಪಾನ - ವ್ಯಾನ - ಉದಾನ - ಸಮಾನ ವಾಯುಗಳು

ಆಚಾರ್ಯ ನಾಗರಾಜು ಹಾವೇರಿ , ಗುರು ವಿಜಯ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನ

****

" ಶ್ರೀ ಮರುದಂಶ ಪ್ರಾಣೇಶದಾಸರು ವದನಾರವಿಂದದಲ್ಲಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದ  ಶ್ರೀ ವಾಯುದೇವರ 32 ಲಕ್ಷಣಗಳ ವಿವರ "

ರಾಗ : ಕಾಂಬೋಧಿ ತಾಳ : ಝಂಪೆ 

ಶ್ರೀ ವಾಯುದೇವರಿಗೆ 

ನೀತವಾದ ।

ಮೂವತ್ತೆರಡು ಸಲಕ್ಷಣಗಳನು 

ವರ್ಣಿಸುವೆ ।। ಪಲ್ಲವಿ ।।

ತಾಲು ಜಾನುಗಳು ಸ್ತನತುದಿಯು ನಾಶಿಕ ಚಕ್ಷು ।ನಾಲಕ್ಕೊಂದು ಧೀರ್ಘ ಜಂಘೆ ಗ್ರೀವ । ಆಲಿಂಗ ಪೃಷ್ಠ ನಾಲ್ಕು ಹ್ರಸ್ವ ಕೇಶರದ । ಮೇಲಾದ ತ್ವಕು ಬೆರಳು ನಖ ಬೆರಳು ನಖ ಪಂಚ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ।। ಚರಣ ।।

ಕಕ್ಷಿ ಕುಕ್ಷಿಯು ವಕ್ಷ ಕರ್ಣ ನಖಸ್ಕಂಧಾರು । ರಕ್ಷಜ್ಞನಿಗೆ ಶೋಭಿಪುದು ಉನ್ನತ । ಅಕ್ಷಿ ಚರಣ ನಖ ಅಧರ ಜಿಹ್ವೇಣುಜಿಹ್ವೆ । ಮೋಕ್ಷದನ ಈ ಏಳು ಅವಯವು ರಕ್ತ ।। ಚರಣ ।।

ಸತ್ವನಾಭಿಯು ಸ್ವರವು ಈ ಗಂಭೀರ । ಉತ್ತಮ ಲಲಾಟ ಉರುದ್ವಯ ವಿಸ್ತಾರ । ಸತ್ಯಸಂಕಲ್ಪ ಶ್ರೀ ಪ್ರಾಣೇಶವಿಠ್ಠಲನ । ಭೃತ್ಯೋತ್ತಮಗೆ ತಕ್ಕುವಿವಾರಿಗಿಲ್ಲ ।। ಚರಣ ।।

1. ತಾಲು = ಗಲ್ಲ 

2. ಜಾನು = ಮೊಳಕಾಲು 

3. ನಾಶಿಕ = ಮೂಗು 

4. ಚಕ್ಷು = ಕಣ್ಣು 

5. ನಾಲಕ್ಕೊಂದು = 4 + 1 = 5

6. ಜಂಘೆ = ಮೊಳಕಾಳು ಕೆಳಗಿನ ಭಾಗ 

7. ಗ್ರೀವ = ಕುತ್ತಿಗೆ 

8. ಹ್ರಸ್ವ = ಚಿಕ್ಕದು

9. ಕೇಶ = ಕೂದಲು 

10. ರದ = ಹಲ್ಲು 

11. ತ್ವಕು = ಚರ್ಮ 

12. ನಖ = ಉಗುರು

13. ಕಕ್ಷಿ = ಕಂಕುಳು 

14. ಕುಕ್ಷಿ = ಹೊಟ್ಟೆ 

15. ವಕ್ಷ = ಎದೆ 

16. ಕರ್ಣ = ಕಿವಿ 

17. ನಖ = ಉಗುರು 

18. ಸ್ಕಂಧ = ಹೆಗಲು 

19. ರಕ್ಷಜ್ಞನಿಗೆ = ಪಾಲಕನಿಗೆ

20. ಅಕ್ಷಿ = ಕಣ್ಣು 

21. ಚರಣ = ಕಾಲು 

22. ಕರ = ಕೈ 

23. ನಖ = ಉಗುರು 

24. ಅಧರ = ತುಟಿ 

25. ಜಿಹ್ವೆ = ನಾಲಿಗೆ 

26. ಅಣುಜಿಹ್ವೆ = ಕಿರು ನಾಲಿಗೆ

27. ಲಲಾಟ ( ಹಣೆ ) ಮತ್ತು ಉರು ( ವಕ್ಷಸ್ಥಳ ) 

ವಿವರಣೆ :

1. ತಾಲು - ಜಾನು - ಸ್ತನ ತುದಿ - ನಾಶಿಕ - ಚಕ್ಷು = 05 ಈ ಐದು ದೀರ್ಘವಾಗಿವೆ. 

2. ಜಂಘೆ - ಗ್ರೀವ - ಆಲಿಂಗ - ಪೃಷ್ಠ = 04 ಈ ನಾಲ್ಕು ಚಿಕ್ಕದು

3. ಕೇಶ - ರದ - ತ್ವಕು - ಬೆರಳು - ನಖ = 05 ಈ ಐದೂ ಸೂಕ್ಷ್ಮ

4. ಕಕ್ಷಿ - ಕುಕ್ಷಿ - ವಕ್ಷ - ಕರ್ಣ - ನಖ - ಸ್ಕಂಧ = 06 ಈ ಆರೂ ಉನ್ನತ 

5. ಅಕ್ಷಿ - ಚರಣ - ಕರ - ನಖ - ಆಧಾರ -

ಜಿಹ್ವೆ - ಅಣು ಜಿಹ್ವೆ = 07 ಈ ಏಳೂ ರಕ್ತವರ್ಣ

6. ಸತ್ವ - ನಾಭಿ - ಸ್ವರ = 03 ಈ ಮೂರೂ ಗಂಭೀರ

7. ಲಲಾಟ - ಉರ ( ವಕ್ಷಸ್ಥಳ ) = 02 ಈ ಎರಡೂ ವಿಸ್ತಾರ 

ಒಟ್ಟು : 32 ಲಕ್ಷಣಗಳು

ಚತುರಶ್ಚತುರಾನನಃ ಸ್ವಯಂ 

ಪವನೋ ವಾ ವ್ರತಿರೂಪ ಆವ್ರಜನ್ ।

ಶ್ರುತಿನಾಥದಿಧೃಕ್ಷಯಾನ್ಯಥಾ ನ ಖಲು ಸ್ಯಾನ್ನಿಖಿಲಾಗ್ರ್ಯಲಕ್ಷ್ಮವಾನ್ ।।

ಶ್ರುತಿನಾಥರಾದ ಶ್ರೀ ವೇದವ್ಯಾಸದೇವರನ್ನು ಕಾಣುವ ಬಯಕೆಯಿಂದ ಸ್ವತಃ ಶ್ರೀ ಚತುರ್ಮುಖ ಬ್ರಹ್ಮದೇವರೋ ಅಥವಾ ಶ್ರೀ ವಾಯುದೇವರೋ ಯತಿ ರೂಪದಿಂದ ಬರುತ್ತಿರುವಂತಿದೆ. 

ಇಲ್ಲವಾದಲ್ಲಿ ಹೀಗೆ ಸಕಲ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ.

ಮೇಲ್ಕಂಡ 32 ಸಲಕ್ಷಣಗಳಿಂದ ಶ್ರೀ ವಾಯುದೇವರು ( ಶ್ರೀ ಹನುಮಂತ - ಶ್ರೀ ಭೀಮಸೇನ - ಶ್ರೀಮದಾಚಾರ್ಯರು ) ಶೋಭಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ೦ದು ಶ್ರೀ ಪ್ರಾಣೇಶದಾಸರು ಸ್ಪಷ್ಟ ವಿವರಣೆ ಕೊಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ.

ಮಧ್ವರಾಯರೇ ದಯದಿ ಉದ್ಧರಿಸಿ ಸಲಹೂ । ಪದ ಪದ್ಮವನು ನ್ಯೆರೆ ನಂಬಿದೆ । ಅದ್ವೈತ ಮತ ತಿಮಿರ ಮಾರ್ತಾಂಡ ಯನ್ನ । ಹೃ । ತ್ಪದ್ಮದಲಿ ನ್ಯೆಲಿಸಿ ಶ್ರೀ ಪದ್ಮನಾಭನ ತೋರು ।।

ಆಚಾರ್ಯ ನಾಗರಾಜು ಹಾವೇರಿ

ಗುರು ವಿಜಯ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನ